Sigortalı sayılan kişiler kimlerdir?

Kimlerin sigortalı sayılacağı sorusu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. maddesinde cevaplandırılmıştır. Buna göre kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması açısından;

a) Hizmet akdi ile bir ya da birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,

b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı  bulunmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardansa;

1) Ticari kazanç ya da serbest meslek kazancı nedeni ile gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefleri,

2) Gelir vergisinden muaf olup da, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlar,

3) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan;

• Ortakları,
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları,
• Diğer şirket ve donatma iştiraklerininse tüm ortakları,

4) Tarımsal faaliyette bulunan kişiler,

c) Kamu idarelerinde;

1) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olan kişiler,

2) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olmayan kişilerden;

• Sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlarla
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86. maddesine göre açıktan vekil atananlar,

sigortalı sayılır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. maddesi birinci fıkrasının (a) bendi gereğince sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler;

a) İşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlık ve yönetim kurullarına seçilenler,

b) Bir ya da birden fazla işveren tarafından çalıştırılan;

• Film,
• Tiyatro,
• Sahne,
• Gösteri,
• Ses ve saz sanatçıları ile müzik,
• Resim,
• Heykel,
• Dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar,

c) Mütekabiliyet esasına dayalı şekilde uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç, yabancı uyruklu olan kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar,

d) 02/07/1941 tarih ve 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun uyarınca çalıştırılanlar,

e) 24/04/1930 tarih ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununda belirtilen umumi kadınlar,

f) Milli Eğitim Bakanlığı’nca düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenlerle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 4. maddesi (c) bendi kapsamında çalıştırılan kişiler,

g) Türkiye İş Kurumu’nca düzenlenen Toplum Yararına Çalışma Programlarından yararlanan kişiler,

hakkında da uygulanır. Bu fıkranın (g) bendinde sayılanlar için Türkiye İş Kurumu prim ödeme yükümlüsü olmakla birlikte 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında işyeri ve işveren sayılmaz.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. maddesi birinci fıkrasının (b) bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler; 10/07/1953 tarih ve 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler hakkında da uygulanır.

Yasanın 4. maddesi birinci fıkrasının (c) bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler;

a) Kuruluş ve personel kanunları veya diğer kanunlar gereğince seçimle ya da atama yoluyla kamu idarelerinde göreve gelenlerden; bu görevleri nedeniyle kendilerine ilgili kanunlarında Devlet memurları gibi emeklilik hakkı tanınmış olanlardan hizmet akdi ile çalışmayan kişiler,

b) Başbakan, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, TBMM üyeleri, belediye başkanları, il encümeninin seçimle gelen üyeleri,

c) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. maddesi birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındayken, bu kapsamdaki kişilerin kurduğu sendika ve konfederasyonlar ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenlerden aylıksız izne ayrılanlar,

d) Harp okulları ile fakülte ve yüksek okullarda;

• Milli Savunma Bakanlığı hesabına okuyan ya da kendi hesabına okumakta iken askeri öğrenci olanlarla
• Astsubay meslek yüksek okulları ve astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar,

e) Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda;

• Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumaktayken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrencilerle
• Polis nasbedilmek üzere Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adaylar,

f) Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okuyan veya kendi hesabına okumaktayken;

• Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okumaya devam edenlerle
• Subay ve astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar,

hakkında da uygulanır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. maddesi dördüncü fıkrasının (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen okulları tamamlamadan ayrılanlarla bu okulları tamamlamalarına rağmen görevlerine başlamadan ayrılanların, bu okullarda geçen eğitim süreleri sigortalılıklarından sayılmaz.

Bazı sigorta kollarının uygulanacağı sigortalılar

Sigortalı sayılmayan kişiler kimlerdir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında;

a) İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi,

b) Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil olmak üzere bu dereceye kadar hısımlar arasında ve aralarına dışarıdan başka kimse katılmaksızın, yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar,

c) Ev hizmetlerinde çalışanlar

(Kanunun ek 9. maddesi ikinci fıkrası kapsamında sigortalı olanlarla ücretle aynı kişi yanında ay içinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar hariç),

d) Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlarla yedek subay ve yedek astsubay okulu öğrencileri,

e) Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak kaydı ile;

• Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye üç ayı geçmemek üzere bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler
• Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar,

f) Yüksek okullarda fiilen normal eğitim süreleri içinde yapılan, tatbik mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler,

g) Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan ya da rehabilite edilen, hasta veya maluller,

h) Kanunun 4. maddesi birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri gereği sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar,

ı) Kamu idarelerinde ve Kanunun ek 5. maddesi kapsamında sayılanlar hariç, tarım işleri veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu Kanunda tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler ile 65 yaşını dolduranlardan talepte bulunanlar,

j) Yürürlükten kaldırılmıştır.

k) Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan, aylık faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler,

l) Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaşlığını da haiz bulunan Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu belgeleyenlerle kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen sözleşmeli personelin uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde ve temsilciliğin bulunduğu ülkenin ilgili mevzuatının zorunlu kıldığı hallerde, işverenleri tarafından bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamında sigortalı yapılanlar,

m) Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu, bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili;

• Kamp,
• Eğitim,
• Hazırlık,

çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilen kişiler,

n) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 30. maddesi üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında olanlar hariç, yaşlılık aylığı almaktayken bu aylıkları kesilmeksizin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışanlar,

kanunun 4. ve 5. maddelerine göre sigortalı sayılmaz.

(h) bendinin uygulanması ile ilgili olarak,

• Bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden,
• 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle,
• Öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında

18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmaz.

Birinci fıkranın (ı) bendinin uygulanmasında, Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin görüşü alınır.

Sgk avukatı istanbul

Sgk avukat istanbul ve hukuki danışmanlık talepleriniz için hukuk ofisimize ait 08504201155 numaralı hattımızdan iletişime geçebilirsiniz.