Ceza hukukunda yargılamanın yenilenmesi nedir?

Ceza hukukunda yargılamanın yenilenmesi olağanüstü kanun yollarından biri olup kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış olan bir dava, aşağıda açıkladığımız durumların varlığı halinde hükümlü lehine olarak yargılamanın yenilenmesi yolu ile yeniden görülür. Kanun yollarına başvurma hakkındaki genel hükümler, bu konudaki talep için de geçerlidir. Yargılamanın yenilenmesi talebi, bu talebin yasal nedenleri ile dayandığı delilleri içerir.

Yargılamanın yenilenmesi halleri nelerdir?

• Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliğinin anlaşılmış olması,
• Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanığın ya da bilirkişinin hükme etkili olacak şekilde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçeğe aykırı tanıklıkta bulunduğu ya da oy verdiğinin anlaşılması,
• Hükme katılmış olan hakimlerden birinin, hükümlünün sebep olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını ya da bir ceza ile mahkumiyetine karar verilmesini gerektirecek şekilde görevlerini yapmada kusurlu davranmış olması,
• Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış, hukuk mahkemesinin bu hükmün ise kesinleşmiş diğer bir hükümle ortadan kaldırılmış bulunması,
• Yeni olaylar ya da yeni delillerin ortaya konularak bunların tek başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındığında sanığın beraati ya da daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkum edilmesini gerektirmesi,
• Ceza hükmünün, İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya bu sözleşmenin eki olan protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararı ile tespit edilmiş olması (bu ibare 31.07.2018 tarihinde 7145 sayılı yasanın 18. maddesi ile eklenmiştir) veya ceza hükmü aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm veya tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi hali. Bu durumda yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten başlayarak bir yıl içinde istenebilecektir.

Son saydığımız maddede yapmış olduğumuz açıklamalar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararları ile, 4.2.2003 tarihinden sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan başvurular neticesinde verilecek kararlar hakkında uygulanır.

Yargılamanın yenilenmesi hükmün infazını durdurur mu?

Ceza Muhakemesi Kanunu 312. maddesi uyarınca bu konudaki başvuru, hükmün infazını ertelemez. Bununla birlikte başvurunun ardından mahkeme, infazın geri bırakılması veya durdurulmasına karar verebilecektir.

Yargılamanın yenilenmesine engel olmayan durumlar

Bu haller, CMK 313. maddesinde tek tek sayılmıştır. Buna göre; Hükmün infaz edilmiş olması ya da hükümlünün ölümü, talepte bulunulmasına engel teşkil etmeyecektir.

Ölenin;

• Eşi,
• Üst soyu,
• Alt soyu,
• Kardeşleri,

talepte bulunabilir. Saymış olduğumuz bu kişilerin yokluğu durumunda, Adalet Bakanı da yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilecektir.

Sanık veya hükümlünün aleyhine yargılamanın yenilenmesi nedenleri nelerdir?

Verilen hükmün kesinleşmesi ile sonuçlanmış olan bir dava, aşağıda saymış olduğumuz durumların varlığı halinde sanık ya da hükümlünün aleyhine olarak yargılamanın yenilenmesi yolu ile tekrar görülür. Bu durumlar;

• Duruşmada sanık ya da hükümlü lehine ileri sürülen ve hükme etkisi bulunan bir belgenin sahteliğinin ortaya çıkmış olması,
• Hükme katılmış olan hakimlerden birinin, aleyhine ceza kovuşturması ya da bir ceza ile mahkumiyetini gerektirecek nitelikte olacak şekilde görevlerini yapmada sanığın veya hükümlünün lehine kusurlu şekilde hareket etmiş olması,
• Sanığın beraat ettikten sonra suçla ilgili olarak hakim önünde güvenilebilir şekilde ikrarda bulunmuş olması,

şeklinde tek tek açıklanmıştır.

Hangi hallerde yargılamanın yenilenmesine karar verilmez?

Kanunun aynı maddesinde yer almış sınır içinde cezanın değiştirilmesi amacı ile yargılamanın yenilenmesi kabul edilemez. Hatanın giderilebilmesini sağlayacak başka bir yolun varlığı durumunda da yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemeyecektir.

Bir suça dayanan yargılamanın yenilenmesi talebinin kabulü şartları

Bir suç iddiasına dayandırılan yargılamanın yenilenmesi talebi, ancak bu fiil nedeni ile kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmü verilmiş olması veya mahkumiyeti gerektirecek ölçüde kuvvetli delil bulunmaması haricinde bir nedenle ceza soruşturmasına başlanamamış ya da sürdürülememişse kabul edilebilir.

Bu madde, Ceza Muhakemesi Kanunu 311. maddesi birinci fıkrası (e) bendinde yazılı “Yeni olaylar ya da yeni delillerin ortaya konularak bunların tek başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındığında sanığın beraati ya da daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkum edilmesini gerektirecek nitelikte olması” halinde uygulanmayacaktır.

Yargılamanın yenilenmesi başvurusu nereye yapılır?

Yargılamanın yenilenmesi başvuru dilekçesi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Başvuruda bulunulan mahkeme, talebin kabule değer olup olmadığı hususunda karar verir.

CMK 303. maddesi gereğince Yargıtayın doğrudan hüküm kurduğu durumlarda da hükmü vermiş olan mahkemeye başvurulur.

Yargılamanın yenilenmesinde duruşma

Ceza Muhakemesi Kanunu 318. maddesi uyarınca başvurunun kabule değer olup olmadığına dair olan karar, duruşma yapılmaksızın verilir. Başvurunun kabule değer görülmesi durumunda yargılamanın yenilenmesine ve duruşmanın açılmasına karar verilir.

Hükümlünün ölmüş olması halinde mahkeme yeniden duruşma yapmaksızın gerekli deliller toplandıktan sonra hükümlünün beraatine ya da talebin reddine karar verir. Diğer durumlarda da mahkeme, bu hususta yeterli delilin varlığı halinde Cumhuriyet savcısının uygun görüşünü aldıktan sonra duruşma yapmaksızın hükümlünün derhal beraatine karar verir.

Başvuruyu inceleyen mahkeme, beraat kararı ile birlikte önceki hükmün ortadan kaldırılmasını da karar altına alır.

Yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunan kişinin talebi halinde, gideri Devlet Hazinesine ait olmak üzere önceki hükmün iptaline ilişkin karar Resmi Gazete ile ilan olunacağı gibi mahkemenin takdirine göre diğer gazetelerle de ilan edilebilecektir.

Yeniden yapılacak duruşma neticesinde mahkeme, önceki hükmü onaylar veya hükmün iptali ile dava hakkında yeniden hüküm verir. Talebin hükümlünün lehine yapılması halinde yeniden verilecek hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır bir cezayı içeremeyecektir.

Yargılamanın yenilenmesi talebinin reddi ve itiraz

Talebin;

• Yasada belirlendiği şekilde yapılmamış olması,
• Yargılamanın yenilenmesini gerektirecek yasal hiçbir nedenin gösterilmemiş olması,
• Talep ile birlikte bu talebi doğrulayacak delillerin açıklanmamış olması,

durumunda talep, kabule değer görülmeyerek reddine karar verilir. Aksi durumda yargılamanın yenilenmesi talebi, diyeceklerini yedi günlük süre içinde bildirmek üzere Cumhuriyet savcısı ve ilgili tarafa tebliğ olunur. Bu durumda verilen kararlara itiraz edilebilir.

Talep ile birlikte ileri sürülen iddiaların;

• Yeterli ölçüde doğrulanmaması,
• Veya CMK 311. maddesi birinci fıkrası (a) ve (b) bentleri ile 314. maddesi birinci fıkrasının (a) bendinde yazılı hallerde işin durumuna göre bunların önce verilmiş olan hükme hiçbir etkisinin bulunmadığının anlaşılması,

halinde talep esassız olması nedeni ile duruşma yapılmaksızın reddedilir. Bu halde verilen kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilir.

Yargılamanın yenilenmesine delillerin toplanması nasıl gerçekleşir?

Başvuruda bulunulan mahkeme, bu talebi yerinde bulursa delillerin toplanması için bir naip hakim ya da istinabe olunan mahkemeyi görevlendirebileceği gibi; kendisi de bu hususları yerine getirebilecektir.

Delillerin mahkeme veya naip hakim ya da istinabe suretiyle toplanması sırasında, soruşturmaya ilişkin hükümler uygulanır. Delillerin toplanması sona erdikten sonra Cumhuriyet savcısı ve hakkında hüküm kurulmuş olan kişiden yedi günlük süre içerisinde görüş ve düşüncelerini bildirmeleri istenir.

Yargılamanın yenilenmesi tazminat

Yargılamanın yenilenmesi başvurusu neticesinde kişinin beraatine veya ceza verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesi durumunda, önceki mahkumiyet kararının tamamen ya da kısmen infaz edilmesi nedeni ile bu kimsenin uğradığı maddi ve manevi zararlar, CMK 141 ile 144. maddelerinde açıklanan koruma tedbirleri nedeni ile tazminat hükümlerine göre tazmin edilir.

Yargılamanın yenilenmesi avukat istanbul

Yargılamanın yenilenmesi avukat istanbul, başvuru, hukuki danışmanlık ve destek taleplerinizle ilgili olarak Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’ne ait 08504201155 numaralı hattımızdan bize ulaşabilirsiniz.