Bu yazımızda, doğrudan satış sözleşmeleri ve network marketing hakkında bazı önemli bilgilere yer vermek istiyoruz. Zira doğrudan satış ve network marketing dediğimiz sistem tüm dünyada yükselen bir trend durumunda.
Öncelikle doğrudan satış (network marketing) nedir sorusunu cevaplandırmaya çalışacağız. Hukukumuzda İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği ile tanımlanmış durumda. Yönetmeliğin amacı amacı, iş yeri dışında kurulan sözleşmeler ile doğrudan satışlara ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenlemek olup yönetmeliğin 24. maddesinde bu tanıma yer verilmiş.
İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği uyarınca doğrudan satış;
“Herhangi bir doğrudan satış şirketi tarafından istihdam edilsin ya da edilmesin,
adlarla hareket edenlerin bir mal veya hizmeti kendi evlerinde ya da perakende satış yerleri kullanılmaksızın tüketicinin ev veya iş yaşantısını sürdürdüğü mekanlar gibi iş yeri dışında, tek yahut çok katmanlı satış yöntemleri ile tüketicilere sunulmasını öngören pazarlama sistemi” olarak tanımlanmış durumdadır.
Yine yönetmeliğin 24. maddesinde, Yönetmeliğin uygulanmasında;
ifade ettiği açıklanmıştır.
Bu soru da İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği’nde cevaplanmıştır. Buna göre temel kural, doğrudan satış şirketlerinin kullandığı sistem, sisteme yeni kişiler kazandırılmasından ziyade mal ya da hizmetlerin tüketicilere satışını esas almalıdır.
Sistemde yer alanların elde ettikleri kazanç, ağırlıklı olarak sisteme yeni kişiler kazandırılması ve bu şekilde oluşan;
ve benzeri isimler altında nitelendirilen menfaatlerin dağıtılması üzerine kurulamaz. Bunun yanında yönetmelikte doğrudan satışa yönelik çalışan şirketlerin hızlı zengin olma fırsatları ile gerçekleşmesi mümkün bulunmayan vaatler gibi sistemle ilgili yanıltıcı bilgiler veremeyeceği belirtilmiştir.
Ayrıca kişilerin baskı, aldatma, rahatsızlık verilmesi ve benzeri yöntemlerle sisteme dahil olmaya zorlanması yasaklanmıştır.
Bu konuda yapılan düzenleme uyarınca doğrudan satıcı olarak sisteme dahil olmak isteyen kişilerin işe başlama esnasında veya işe başladıktan sonra sistemde kalabilmeleri için bu kişilerden;
ve benzeri isimler altında gibi herhangi bir isim altında bedel alınmasının önüne geçilmiştir.
Doğrudan satıcıların, hiçbir masraf ve cezai şart ödemeksizin sistemden ayrılma hakkı bulunmaktadır. Ayrıca doğrudan satıcıların sisteme giriş yaptığı tarihten itibaren altmış gün içinde sistemden ayrılma isteğinin ortaya çıkması durumunda doğrudan satışa ilişkin şirket tarafından, doğrudan satıcıların elinde bulunan ve kullanılmamış tüm malları geri alma, bu malların bedelini ise 14 (on dört) gün içinde doğrudan satıcıya iade zorunluluğu bulunmaktadır.
Doğrudan satışa yönelik çalışan şirketlerin, gerek kendileri gerekse doğrudan satıcılar tarafından yapılan satışlarla ilgili olarak İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği’ne uyma zorunluluğu bulunmaktadır.
İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği uyarınca, yönetmelik kapsamında faaliyette bulunan satıcı veya sağlayıcıların, merkezlerinin bulunduğu yerdeki il müdürlüğüne başvurmak suretiyle yetki belgesi alması zorunlu kılınmıştır. Yetki belgesinin doğrudan satışa ilişkin şirket tarafından alınması yeterlidir. Doğrudan satıcıların ayrıca yetki belgesi alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Yetki belgesi için istenen belgeler arasında;
a) Bakanlığın internet sayfasında ilan edilen örneğe uygun iki adet yetki belgesi,
b) Satıcı ya da sağlayıcının faaliyet konusunu ve kuruluşunu gösteren ticaret sicil gazetesi veya esnaf ve sanatkarlar sicil gazetesi,
c) Satıcı veya sağlayıcıyı temsil etmeye yetkili olanların noter onaylı imza sirküleri,
ç) Satıcı ya da sağlayıcının kayıtlı olduğu odadan alacağı faaliyet belgesi,
d) Satıcı veya sağlayıcıya ait vergi levhası,
e) Serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir tarafından onaylı en son tarihli bilanço ve gelir tablosu,
f) Satışa konu edilen mal ya da hizmetlerin listesi,
g) Tüketicilerin cayma bildirimini yapabileceği açık adres ve diğer iletişim bilgileri,
ğ) Tüketicilerin ödemelerini yapabileceği banka, posta vb. hesap bilgileri,
gibi belgeler bulunmaktadır. Açıklanan bilgi ve belgeler içeriğinde değişiklik olması halinde, satıcı ya da sağlayıcı tarafından bu değişiklikler 15 gün içinde yetki belgesinin alındığı il müdürlüğüne bildirilmelidir.
Doğrudan satış şirketlerinin, İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği kapsamında düzenlenen sözleşme ile;
yükümlülüklerine ilişkin her bir işleme dair bilgi ve belgeleri 3 (üç) yıl boyunca saklama zorunluluğu bulunmaktadır.
Doğrudan satışa yönelik çalışan şirketler;
doğrudan satıcı olarak sisteme dahil edemeyecektir.
Doğrudan satışa yönelik çalışan şirketler, bünyelerindeki doğrudan satıcıların yapmış oldukları her türlü doğrudan satışa ilişkin faaliyetinden müteselsilen sorumludur.
Doğrudan satış ve network marketing konuları ile ilgili sorularınız, avukat, hukuki danışmanlık hizmetlerimiz için hukuk ofisimiz 08504201155 numaralı iletişim hattımızdan Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi ile iletişim kurabilirsiniz.
Abonelik sözleşmesi nedir? Abonelik sözleşmesi, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda tanımlanmıştır. Buna göre bu sözleşmeler, belirli bir mal ya da hizmetin tüketici tarafından sürekli...
Ayıplı hizmet nedir? Yazımız içeriğinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında ayıplı hizmet ile ilgili bilgilere yer vereceğiz. Yasanın 13. maddesi ayıplı hizmetin tanımını...
