Bu makalemizde Cumhurbaşkanına hakaret suçu hakkında genel bilgilere yer verilecektir. Suç, TCK 299. maddesinde, Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına Karşı Suçlar başlığı altında açıklanmıştır. Buna göre; Cumhurbaşkanına hakaret eden kimse, cezanın alt sınırı bir yıldan başlamak üzere, dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Suçun alenen işlenmesi, bu nedenle verilecek cezanın altıda biri oranında artırılması sebebidir. Uygulamada Cumhurbaşkanına hakaret fiilinin sosyal medya (Facebook, Twitter, instagram vb.) üzerinden işlenmesi durumunda aleniyet unsurunun gerçekleştiği kabul edilebilmektedir.
Bu suç nedeni ile kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır. Hakaret, bir kişiye onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek şekilde bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövme suretiyle; onur, şeref ve saygınlığa saldırılması olarak tanımlanmaktadır.
Yasa gerekçesinde bu şekilde bir düzenleme yapılmasının nedeni olarak Cumhurbaşkanının Devleti temsil etmesi ve Anayasada belirtilen görev ve yetkileri göz önüne alınarak onun kişiliğine yöneltilen hareketin bir bakıma Devlet kuvvetleri aleyhine cürümlerden sayılması gerektiği düşüncesinden hareketle maddenin kaleme alındığı ve Cumhurbaşkanına karşı hakaretin müstakil bir suç haline getirildiği açıklanmıştır.
Suçun faili herkes olabilir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun mağduru ise tüm toplum ve bu suretle toplumun tamamını temsil eden, aynı zamanda suçtan doğrudan zarar gören Cumhurbaşkanıdır. Düzenleme ile toplumun tümünü temsil eden Cumhurbaşkanının şeref ve saygınlığı koruma altına alınmaktadır. Bu nedenle suçla korunan hukuki yarar, Cumhurbaşkanının şeref ve saygınlığıdır.
Yukarıda yapılan açıklamalara ek olarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Anayasasının 104. maddesine de değinmek gerekmektedir. Anayasamızın 104/1 maddesine göre Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatı ile Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türk Milletinin birliğini temsil eder. Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder.
Bu vesile ile emsal Yargıtay kararlarında da açıklandığı üzere Cumhurbaşkanına hakaret suçunun, kişilere ve şerefe karşı suçlar içerisinde değil Devlete karşı işlenmiş suçlar bölümünde düzenlenerek Devleti temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığının korunmasının amaçlandığı ifade edilmektedir.
Devlete karşı işlenen suçlardan bir kısmının gerçek mağdurunun makamı temsil eden gerçek kişi olmakla birlikte, devlete ilişkin hukuki yararın korunması, kişiye nazaran daha üstün tutulmuştur.
Cumhurbaşkanına hakaret suçunda eylemin yüze karşı ya da yoklukta işlenmesi arasında fark bulunmamaktadır. Bu suç için gıyapta hakaret açısından ihtilat öğesi aranmamaktadır. Bunun anlamı, TCK 125. maddesinde açıklanan hakaret suçunda olduğu gibi suçun mağdurunun yokluğunda hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişi tarafından duyulması şartı aranmamaktadır.
Demokratik toplumlarda siyasiler, üst düzey bürokratlar ve kamuya mal olmuş kişilerin, toplumdaki diğer vatandaşlara nazaran ağır eleştirilere daha fazla katlanmaları gerektiği bir gerçektir. Bunun yanında hakarete ise hiç kimsenin katlanmak zorunda olmadığı, kaba sövmenin hiçbir koşulda eleştiri olarak kabul edilemeyeceği emsal Yargıtay kararlarında da açıkça ifade edilmektedir. Bu yönü ile ifade hürriyeti açısından eleştiri ve hakaretin birbirinden ayrı şekilde değerlendirilmesi gerektiği açıklanmaktadır.
Bu nedenle toplumun önemli bir kesiminin kendisini siyasi lideri ile özdeşleştirdiği, liderine yapılan ve kamuya yansıyan hakaretleri kendilerine yapılmış gibi algılayarak aşırı reaksiyon gösterdiği, bu hakaretlerin toplumdaki kutuplaşmayı artırdığı ifade edilerek hakaret ve sövme fiillerinin, adi olaylarda dahi birçok öldürme ve nitelikli yaralamalara sebebiyet verdiği gözetildiğinde, bu fiillerin orantılı bir şekilde yaptırıma bağlanmasının toplumsal barışın ve kamu düzeninin korunması anlamında da demokratik toplum açısından zorlayıcı bir ihtiyacın karşılanması kapsamında değerlendirilmesinin gerektiği belirtilmektedir.
Cumhurbaşkanına hakaret suçu dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır.
Cumhurbaşkanına hakaret suçu için yargılama yapmaya görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
Tüm hukuki danışmanlık ve talepleriniz için Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’ne ait 08504201155 numaralı hattımızdan hukuk ofisimize ulaşabilirsiniz.
Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu nedir, açığa imzanın kötüye kullanılması suçunun cezası nedir? Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu, TCK 209. maddesinde Kamu Güvenine Karşı Suçlar...
Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçu nedir, suçun cezası nedir? Bu makalede, adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçu hakkında genel bilgilere yer verilecektir. Suç, TCK 288. maddesinde,...
