Haksız Tutuklama Tazminat

Haksız Tutuklama Tazminat
Tazminat Hukuku
Haksız Tutuklama Tazminat

Haksız tutuklama tazminat

Bu yazı içeriğinde “haksız tutuklama tazminat” şeklindeki üç kelimenin neden yan yana geldiği, nedenleri sonuçları hakkında kısa açıklamalara yer vereceğiz.

Bilindiği üzere, Ceza Muhakemesi Kanununun Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat başlıklı yedinci bölümünde bu konuya açıklık getirilmiştir. Şöyle ki;

Yasanın 141. maddesi uyarınca suç soruşturması ya da kovuşturması esnasında;

a) Yasalarda belirtilen koşullar dışında yakalanan, tutuklanan ya da tutukluluğunun devamına karar verilen kişiler,

b) Kanuni gözaltı süresi içerisinde hakim karşısına çıkarılmayanlar,

c) Yasal hakları hatırlatılmaksızın ya da hatırlatılmasına rağmen bu haklarından yararlandırılma isteği yerine getirilmeksizin tutuklanan kişiler,

d) Yasalara uygun şekilde tutuklanmasına rağmen makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmayan ve bu süre içerisinde hakkında hüküm verilmeyen kişiler,

e) Yasalara uygun olarak yakalandıktan ya da tutuklandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenler,

f) Mahkum olup gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri, hükümlülük sürelerinden fazla olan ya da işlemiş olduğu suç için yasada öngörülen cezanın yalnızca para cezası olması nedeni ile zorunlu olarak bu cezayla cezalandırılan kişiler,

g) Yakalama ya da tutuklama nedenleri ve haklarındaki suçlamaların kendilerine, yazı ile veya bunun hemen olanaklı bulunmadığı durumlarda sözle açıklanmayan kişiler,

h) Yakalanma veya tutuklanma durumu yakınlarına bildirilmeyenler,

i) Haklarındaki arama kararı ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilen kişiler,

j) Eşyasına ya da diğer malvarlığı değerlerine, koşulları oluşmamasına rağmen el konulan veya korunması için gerekli tedbirlerin alınmadığı veya eşyası ya da diğer malvarlığı değerleri amacı dışında kullanılan veya zamanında geri verilmeyen kişiler,

k) Yakalama veya tutuklamaya karşı yasada öngörülen başvuru imkanlarından yararlandırılmayanlar,

maddi ve manevi her türlü zararlarını, Devletten talep edebilirler. (e) ve (f) bentlerinde açıklamış olduğumuz kararları veren merciler, ilgiliye tazminat talep hakkının bulunduğunu bildirir ve bu husus verilen karara geçirilir.

Haksız tutuklama tazminat konusunda dava kime karşı açılır, talep kime karşı yapılır?

Yukarıda açıklamış olduğumuz durumlar dışında, suç soruşturması ya da kovuşturması esnasında;

  • Kişisel kusur,
  • Haksız fiil,
  • Veya diğer sorumluluk halleri

dahil olmak üzere hakim ve Cumhuriyet savcılarının vermiş olduğu karar ya da yapmış oldukları işlemler nedeni ile tazminat davaları yalnızca Devlet aleyhine açılabilir. Bu vesile ile Devlet, bu nedenlerle ödeyeceği tazminat nedeniyle görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevi kötüye kullanan hakim ve Cumhuriyet savcılarına bir yıl içerisinde rücu eder.

Haksız tutuklama nedeniyle tazminatın şartları, dava açma süresi ve zamanaşımı nedir?

CMK 142. maddesinde bu hususa açıklık getirilmiştir. Buna göre, ilgili karar ya da hükümlerin kesinleştiğinin ilgili kişiye tebliği tarihinden itibaren üç ay ve her halde karar ya da hükümlerin kesinleşme tarihini takip eden bir yıl içinde tazminat isteminde bulunulabilir.

Görevli mahkeme

Bu konudaki talep, zarara uğrayan kişinin oturduğu yer ağır ceza mahkemesinde karara bağlanır. Bu yer ağır ceza mahkemesinin tazminat konusu işlem ile ilişkili bulunması ve aynı yerde de başka bir ağır ceza dairesi yoksa, talep, buraya en yakın yer ağır ceza mahkemesinde karara bağlanır.

Tazminat talebinde bulunan kişi, dilekçesine;

  • Açık kimliği ve adresini,
  • Zarara uğramış olduğu işlem ve zararın nitelik ve niceliğini,

kaydetmesi ve bunların belgelerini eklemesi gerekmektedir.

Bu hususta talepte bulunulan dilekçeye ekli bilgi ve belgelerin yetersiz olması halinde mahkeme, eksikliğin bir ay içinde giderilmesi gerektiğini, aksi durumda talebin reddine karar verileceğini ilgiliye bildirir. Bu süre içerisinde eksiğin tamamlanmaması halinde mahkeme tarafından itiraz yolu açık olmak üzere talebin reddine karar verilir.

Mahkeme tarafından, dosyanın incelenmesini takiben yeterliliği belirlenen dilekçe ve eki belgelerin bir örneği Devlet Hazinesinin kendi yargı çevresindeki temsilcisine tebliğ edilir. Buna ilişkin beyan ve itirazların bulunması durumunda on beş gün içinde yazılı olarak bildirilmesi için süre tanır.

Bu husustaki talep ve buna ilişkin ispat belgelerinin değerlendirilmesinde ve tazminat hukukunun genel prensiplerine göre hükmedilecek tazminat miktarının belirlenmesi için mahkeme, gerekli gördüğü her türlü araştırmayı yapmak ya da hakimlerinden birine bunu yaptırmaya yetkilidir.

Mahkeme, talebe ilişkin kararını duruşmalı olarak verir. Tazminat talebinde bulunan ile Hazine temsilcisinin, açıklamalı çağrı kağıdı tebliğine rağmen duruşmaya gelmemesi halinde, mahkeme tarafından bunların yokluğunda karar verilebilir.

Verilen karara karşı itiraz

Verilen karara karşı, talepte bulunan, Cumhuriyet savcısı ya da Hazine temsilcisi tarafından istinaf yoluna başvurulabilir. Bu nedenle yapılacak inceleme, öncelikle ve ivedilikle yapılır.

Avukatlık vekalet ücreti

Bu konudaki talebe istinaden tazminat davaları nedeni ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan nisbi avukatlık ücreti ödenir.

Bununla birlikte bu nedenle ödenecek miktar, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi içeriğinde, sulh ceza hakimliklerinde takip edilen işler için belirlenen maktu ücretten az, ağır ceza mahkemelerinde takip edilen davalar içinse belirlenen maktu ücretten fazla olamayacaktır.

Ne zaman ödenir?

Koruma tedbirleri nedenli tazminata ilişkin mahkeme kararları, kesinleşmeksizin ve idari başvuru süreci tamamlanmadan icra takibine konu yapılamaz.

Kesinleşen mahkeme kararında hükmedilen tazminat ile vekalet ücreti, davacı veya davacı vekilinin davalı idareye yazılı şekilde bildireceği banka hesap numarasına, bu bildirimin yapılmış olduğu tarihten itibaren otuz gün içinde ödenir. Açıklanan bu süre içinde ödeme yapılmaması durumunda karar, genel hükümler uyarınca infaz ve icra olunur.

Tazminatın geri alınması

  • Kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararı sonradan kaldırılarak, hakkında kamu davası açılan ve mahkum edilen,
  • Yargılamanın aleyhte yenilenmesiyle beraat kararı kaldırılıp mahkum edilen,

kişilere ödenmiş olan tazminatların mahkumiyet süresine ilişkin kısmı, Cumhuriyet savcısının bu konudaki yazılı talebi ile aynı mahkemeden alınacak kararla kamu alacaklarının tahsiline ilişkin mevzuat hükümleri uygulanarak geri alınır. Bu konuda verilen karara karşı itiraz yoluna başvurulabilir.

İftira konusunu oluşturan suç ya da yalan tanıklık nedeni ile gözaltına alınma ve tutuklama durumunda; Devlet, iftira eden veya yalan tanıklıkta bulunan kişiye de rücu eder.

Kimler tazminat isteyemez, tazminat talebinde bulunamaz?

CMK 144. maddesinde, kanuna uygun olarak yakalanan ya da tutuklanan kişilerden hangilerinin tazminat talebinde bulunamayacağı açıkça belirlenmiştir. Bu kişiler;

  • Tazminata hak kazanmamasına rağmen, sonradan yürürlüğe giren ve lehte düzenlemeler getiren yasa gereği, durumu tazminat istemeye uygun hale dönüşenler,
  • Genel ya da özel af, şikayetten vazgeçme, uzlaşma gibi nedenlerle hakkında kovuşturmaya yer olmadığı ya da davanın düşmesine karar verilen veya kamu davası geçici olarak durdurulan ya da kamu davası ertelenen veya düşürülenler,
  • Kusur yeteneğinin bulunmaması sebebi ile hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilenler,
  • Adli makamlar huzurunda gerçek dışı beyanla suç işlediği veya suça katıldığını bildirerek gözaltına alınmasına veya tutuklanmasına neden olanlar,

şeklinde tek tek belirlenmiş olup detaylı bilgi için hukuk ofisimizle iletişime geçmeniz rica olunur.

Haksız tutuklama tazminat davası avukat, dava dilekçesi, istinaf dilekçesi konularında nasıl hukuki destek alabilirim?

Haksız tutuklama tazminat davası avukat, dava dilekçesi ve istinaf dilekçesi konularında hukuki destek ve danışmanlık hizmetleri için hukuk ofisimiz 08504201155 iletişim hattımızdan Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’ne ulaşabilir, sitemiz iletişim formundan taleplerinizi iletebilirsiniz.

Önceki
Sonraki