Hasta hakları nelerdir?

Bu yazımızda uygulamada en çok merak edilen ve aranan konular arasında yer alan hasta hakları konusunda genel bilgilere yer vereceğiz. Hasta haklarının genel çerçevesi, 1981 yılında Düya Tabipler Birliği tarafından yayınlanan Lizbon Bildirgesi ile çizilmiştir. Lizbon Bildirgesine göre temel hasta hakları;

• Hasta, hekimini özgürce seçmek hakkına sahiptir,
• Hasta, bir dış baskı altında kalmadan özgürce çalışabilen bir hekim tarafından bakılma hakkına sahiptir,
• Hasta, yeterli ölçüde bilgilendirilmesinden sonra tedaviyi kabul etmek veya reddetmek hakkına sahiptir,
• Hasta, kendisi ile ilgili tüm tıbbi ve kişisel bilgilerin gizliliğine gereken saygının gösterilmesini hekiminden bekleme hakkına sahiptir,
• Hasta, onurlu bir şekilde ölme hakkına sahiptir,
• Hasta, dini temsilci de dahil olmak üzere, ruhsal ve manevi yönden teselli edilmeyi istemek veya reddetmek hakkına sahiptir,

şeklinde tespit edilmiştir. Bunun dışında 1998 yılında yürürlüğe giren Hasta Hakları Yönetmeliği ile de hasta hakları güvence altına alınmış olup yönetmeliğin detayları aşağıda açıklanmıştır.

Ötanazi (ötenazi) ise bir kısım ülkelerde bir insan ve hasta hakkı olarak kabul edilmesine rağmen ülkemizde yasaklanmıştır. Yönetmelikte bu konu, tıbbi gereklerden bahisle ya da her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemeyeceği şeklinde açıklanmıştır. Bu vesile ile kişinin kendisi ya da bir başkasının talebi ile hiç kimsenin hayatına son verilemeyeceği açık bir ifade ile tespit edilmiştir.

Hasta Hakları Yönetmeliği (01.08.1998 Kabul Tarihli)

Hasta Hakları Yönetmeliği de, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, diğer yasal mevzuat ve milletlerarası hukuki metinler ile kabul edilmiş olan hasta haklarını somut şekilde tespit etmek ve ülkemizde sağlık hizmeti verilen tüm kurum ve kuruluşlar ile sağlık kurum ve kuruluşları haricinde sağlık hizmeti verilen hallerde, insan haysiyetine yakışır şekilde herkesin hasta haklarından faydalanması, hak ihlallerinden korunması ve gerektiğinde hukuki korunma yollarının fiilen kullanılabilmesine dair usul ve esasları düzenleme amacıyla hazırlanarak yürürlüğe girmiştir.

İlgili yönetmelik ile;

• Sağlık hizmeti verilen resmi ve özel tüm kurum ve kuruluşlar,
• Bu kurum ve kuruluşlarda veya bunların dışında hizmete katılan her kademedeki ve unvandaki ilgililer,
• Hizmetten faydalanma hakkını haiz olan tüm fertler,

kapsam altına alınmıştır. Yönetmelikte geçen “sağlık kurum ve kuruluşları” ifadesinden, sağlık hizmeti verilen kamu ya da özel tüm kurum ve kuruluşlar ile tababet icra edilen tüm yerler anlaşılmalıdır.

Bu kapsamda hasta hakları, sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı olan fertlerin, sırf insan olmaları nedeni ile sahip oldukları ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, yasalar ve ilgili diğer mevzuat ile teminat altına alınmış olan haklarını ifade eder.

01.08.1998 tarih ve 23420 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliğinin ikinci, üçüncü ve yedinci bölümlerinde bu haklar, ayrı ayrı başlıklar halinde düzenlenmiştir. Buna göre yönetmeliğin “Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı” başlıklı ikinci bölümü ile açıklamalarımıza devam ediyoruz.

Sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı

Hasta Hakları Yönetmeliğinin ikinci bölümü, Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı başlığını taşımaktadır. Bu ana başlık altında;

• Adalet ve hakkaniyete uygun olarak faydalanma,
• Bilgi isteme,
• Sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme,
• Personeli tanıma, seçme ve değiştirme,
• Öncelik sırasının belirlenmesini isteme,
• Tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım,
• Tıbbi gereklilikler dışında müdahale yasağı,
• Ötanazi (ötenazi) yasağı,
• Tıbbi özen gösterilmesi,

şeklindeki haklar belirlenmiştir.

Sağlık durumu ile ilgili bilgi alma hakkı

Yönetmeliğin üçüncü bölümünün başlığı, sağlık durumu ile ilgili bilgi alma hakkı şeklinde belirlenmiştir. Bu kapsamda sağlık durumu ile ilgili bilgi alma hakkının alt başlıkları olarak;

• Bilgilendirmenin kapsamı (hastanın hangi konularda bilgilendirileceği),
• Kayıtları inceleme,
• Kayıtların düzeltilmesini talep etme,
• Bilgi vermenin usulü (bilginin ne şekilde, kim tarafından, ve hangi ölçüde verileceği),
• Bilgi verilmesinin caiz olmadığı ve tedbir alınmasını gerektiren haller,
• Bilgi verilmesini yasaklama (kişinin sağlık durumu hakkında kendisi, yakınları veya hiç kimsenin bilgilendirilmemesini talep hakkı),

tespit edilmiş olup bu başlıklar altında düzenlenen maddelerde bu sınırların neler olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Diğer hasta hakları

İlgili yönetmeliğin hasta haklarına ilişkin son bölümü, diğer haklar başlıklı yedinci bölümüdür. Bu bölümde ise;

• Güvenliğin sağlanmasını isteme hakkı,
• Dini vecibelerin yerine getirilmesi ve dini hizmetlerden faydalanma hakkı,
• İnsani değerlere saygı gösterilmesini talep ve ziyaret hakkı,
• Refakatçi bulundurma hakkı,
• Hizmetin sağlık kurum ve kuruluşu dışında (hastanın bulunduğu yerde) verilmesini talep hakkı,

gibi haklara yer verilmiştir.

Hasta hakları konusunda nasıl hukuki destek ve avukatlık hizmeti alabilirim?

Yukarıda genel olarak hasta hakları ana maddeler halinde paylaşılmış olup detaylı bilgi, hukuki destek, şikayet ve hasta hakları avukat konusundaki danışmanlık hizmetleri için hukuk ofisimize ait 08504201155 numaralı iletişim hattımızdan bize ulaşabilirsiniz.