Tenkis davası nedir, nasıl açılır?

Bu yazı içeriğinde tenkis davası (miras bırakanın saklı payı ihlal eden tasarruflarının tenkisi) hakkında genel bilgilere yer verilecektir. Detaylı bilgi ve hukuki danışmanlık için hukuk ofisimiz iletişim hattından ofisimize ulaşabilirsiniz.

Miras bırakan, bazen yapmış olduğu tasarruflarla yasal mirasçılarının saklı paylarına tecavüz edebilir. Bu durumlardan ötürü Türk Medeni Kanunu, mirasçılara, saklı paylarına yapılan tecavüz niteliğindeki tasarrufların tenkisini talep ve dava etme hakkını tanımaktadır.

Buna göre TMK 560. maddesi uyarınca saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava edebilir. Bu vesile ile tenkis davasının konusu, miras bırakanın mirasçılarının saklı paylarını aşan her türlü tasarruflarının aşılan oranda indirilerek indirilen bu kısmın saklı payı bulunan mirasçıya verilmesidir. Bu hali ile tenkis davası yenilik doğuran bir davadır.

Tenkis talebi ancak murisin (miras bırakanın) ölümünden sonra ileri sürülebilir.

Mirasçıların saklı pay oranları nedir?

Mirasçıların saklı pay oranları TMK 506. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre mirasçıların saklı pay oranları;

1. Miras bırakanın alt soyu (çocukları, varsa evlatlığı, torunları, torun çocukları) için yasal miras payının yarısı,

2. Anne ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,

3. Sağ kalan eşin, miras bırakanın alt soyu (çocuklar, torunlar, torun çocukları) veya anne ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması durumunda yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü,

şeklindedir. Miras bırakanın kardeşinin ise saklı payı bulunmamaktadır. Kardeşin saklı pay hakkı, 5650 sayılı yasanın 2. maddesi ile Türk Medeni Kanunu 506. maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinin madde metninden çıkarılması suretiyle kaldırılmıştır.

Tenkis davasının şartları nelerdir?

Tenkis davası açabilmek için;

• Miras bırakan sağlararası bağışlamaları ya da ölüme bağlı yapmış olduğu tasarruflarla tasarruf oranını aşmış bulunmalıdır,
• Mirasçıların saklı pay oranları yapılan bu işlemlerle ihlal edilmiş olmalıdır.

Kimler tenkis davası açabilir, tenkis davasının tarafları kimlerdir?

Miras bırakanın tasarrufları ile saklı payları ihlal edilen mirasçılar, tenkis davası açabilirler. Saklı paylı mirasçılar, miras bırakanın alt soyu (çocukları, varsa evlatlığı, torunları, torun çocukları), anne ve babası ile eşidir.

Ayrıca TMK 562. maddesi uyarınca miras bırakanın, tasarruf edebileceği kısmı aştığında, saklı payı zedelenen mirasçının, iflası halinde iflas dairesinin ya da mirasın geçtiği tarihte kendisine karşı ellerinde ödemeden aciz belgesi bulunan alacaklıların ihtarına rağmen tenkis davası açmaması halinde, iflas idaresi veya bu alacaklıların, alacaklarını elde edebilmek için gerekli olan oranda ve mirasçıya tanınan süre içinde tenkis davası açabilecekleri açıklanmıştır.

Bu itibarla mirasçılıktan çıkarılanın çıkarma tasarrufuna itiraz etmemesi halinde de iflas idaresi veya alacaklılar, aynı koşullarla tenkis davası açabilir.

Tenkis davasının davalıları ise saklı paya tecavüz eden tasarrufların lehine yapılmış olduğu kişilerdir.

Tenkis davasında yetkili ve görevli mahkeme hangisidir?

Tenkis davasında yetkili ve görevli mahkeme, miras bırakanın son ikametgahı asliye hukuk mahkemesidir.

Tenkis davası açma süresi ve zamanaşımı nedir?

Türk Medeni Kanunu 571. maddesi bu konuya açıklık getirmiştir. Buna göre tenkis davası açma hakkı, mirasçıların, saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmesi ile düşer.

571. madde içeriğinde bir tasarrufun iptalinin bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlaması durumunda, sürelerin iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlayacağı açıklanmıştır. Tenkis iddiasının, def’i yoluyla ileri sürülmesi her zaman mümkündür.

Hayat sigortalarında tenkis

• Miras bırakanın ölümünde ödenmek üzere üçüncü kişi lehine hayat sigortası yapması,
• Böyle bir kişiyi lehdar olarak belirlemesi,
• Ya da sigortacıya karşı olan talep hakkını sağlar arası veya ölüme bağlı bir tasarrufla karşılıksız olarak üçüncü kişiye devretmesi durumunda,

sigorta alacağının miras bırakanın ölümü zamanındaki satınalma değeri tenkise tabi olur.

Tenkiste sıra

Tenkiste sıra ile ilgili düzenlemelere TMK 570. maddesinde yer verilmiştir. Buna göre tenkis, saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan; bunun yetmemesi halinde, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek suretiyle sağlar arası kazandırmalardan yapılır.

Yine TMK 570. maddesinde kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve sağlar arası kazandırmalar en son sırada tenkis edileceği açıklanmıştır.

Tenkis davası avukatı istanbul

Yukarıda yapılan açıklamalar, genel bilgilendirme amaçlı olup detaylı bilgilendirme ve hukuki danışmanlık talepleriniz için Heper Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’ne ait 08504201155 numaralı hattımızdan hukuk ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.